Co warto wiedzieć o hovawarcie ?
Hovawart jest niemiecką rasą psów użytkowych. Próby jej odtworzenia podjęto od 1922 roku z osobników znajdowanych w chłopskich zagrodach, wykazujących podobieństwo do wzorca. Oprócz tego, w pierwszych latach hodowli dokonywano krzyżowań z owczarkami niemieckimi, nowofundlandami, leonbergerami i innymi rasami.
Dzięki ostrej selekcji udało się odtworzyć pierwotny wzorzec dawnego psa użytkowego.
W kraju pochodzenia, ogromną wagę przywiązuje się do stanu zdrowia hovawartów.
Przede wszystkim dzięki długoletniej selekcji, udało się zredukować liczbę przypadków dysplazji stawu biodrowego do niewielu procent. Należy się spodziewać, że w ślady Niemców pójdą także inne związki hodowców.
Hovawart jako ceniony pies o wszechstronnej użytkowości, odznacza się zrównoważonym charakterem, instynktem obronnym i duchem walki. Posiada świetny węch, dobrze znosi obciążenia. Dzięki harmonijnej budowie i szczególnemu przywiązaniu do rodziny może być najwspanialszym psim towarzyszem. We współpracy z aktywnym, ale jednocześnie konsekwentnym przewodnikiem, z powodzeniem, może sprawdzić się w psim sporcie.
W życiu codziennym, podstawę do budowy prawidłowych relacji i pogłębiania więzi miedzy hovawartem a przewodnikiem stanowi, między innymi, regularna, wspólna zabawa. Ruch, praca z psem, wspólny jogging, jazda na rowerze, pływanie to aktywność, której hovawart oczekuje od przewodnika szczególnie.
Hovawart jako pies kreatywny i wytrwały, potrafiący szybko przejąć przywództwo stada, wymaga w prowadzeniu konsekwencji połączonej z cierpliwością i empatią przewodnika.
Przy wyborze tej rasy należy kierować się przede wszystkim zdrowiem, następnie użytkowością, a na końcu jej urodą. Takie zasady preferuje, między innymi, najstarszy niemiecki klub hovawarta RZV/VDH, do którego należymy.
Trochę historii…
Hovawart jest jeszcze bardzo młodą rasą. Jej nazwa pochodzi od słowa w języku średnio-wysoko-niemieckim „hovewart”, czyli „strażnik dworu i mienia”. Już w pochodzącym z XIII wieku spisie prawa, nazywanym Zwierciadłem szwabskim, można znaleźć wzmianki dotyczące tej rasy. W tłumaczeniu wzmianka ta brzmi następująco: „Hovewartem nazywa się psa, który w dzień i w nocy pilnuje domostw, dworów…”. Za kradzież hovewarta grozi nadal kara pieniężna w wysokości 10 guldenów. Ponadto złodziej musiał zapewnić rekompensatę w postaci nowego psa. Dziesięć guldenów było wówczas sporą kwotą i widocznie już wtedy istniało wiele hodowli psów tej rasy, ponieważ w przeciwnym razie uzyskanie nowego psa w celu rekompensaty nie byłoby możliwe. Opis ówczesnych hovawartów pozwala wnioskować, że były to wówczas psy o względnie jednolitym wyglądzie, duże, mocno zbudowane i silne. Nie wiadomo jednak, jak naprawdę wyglądał przodek hovawarta.
Obraz Benno Adama (1869) „Psia rodzina ze szkapą” wskazuje jednakże na to, że dzisiejszy standard tej rasy nie jest zbyt odległy od pierwotnego gatunku ówczesnych psów gospodarskich.
O ile jest to rozpoznawalne, w miocie obecne są wszystkie ubarwienia standardu. Właściwym początkiem hodowli hovawartów był rok 1922. Wówczas kilku hodowców zrzeszyło się w miejscowości Thale w Stowarzyszeniu Niemieckich Psów Obronnych Hovawart (Hovawart-Verein für Deutsche Schutzhunde e.V. z siedzibą w Thale). Celem było utrzymanie lub rekonstrukcja średniowiecznego psa dworskiego zgodnie z jego wyobrażeniem. W tym celu w odległych regionach Harzu i Odenwaldu poszukiwano tak zwanych „psów wzorcowych“, odpowiadających w znacznym stopniu tym wyobrażeniom. Psy te były krzyżowane w różnych proporcjach z owczarkami niemieckimi, nowofundlandami i kuvaszami. Do tego dochodziły linie z udziałem leonbergerów. W 1937 roku hovawart został oficjalnie uznany za samodzielną rasę.
Pielęgnacja i wychowanie
Jazda na rowerze lub jogging jest znakomitą sprawą zarówno dla człowieka, jak i dla psa.
Szczególnie istotna jest codzienna zabawa z psem, przy czym więź z nim buduje się w sposób doskonały. Wypuszczenie do ogrodu to o wiele za mało dla tak energicznego psa.
Eberhard Trumler, który zajmował się intensywnie badaniem zachowania psów, stwierdził:
„Pies, który nie może pracować, tępieje, marnieje mentalnie i staje się żałosną istotą”.
Hovawart jest psem rodzinnym. Rozwija silną więź ze swoim „stadem“ i posiada umiejętność udziału w życiu rodzinnym. Jeżeli od samego początku integruje się z rodziną w sposób prawidłowy, może znosić również okazjonalny (kilkugodzinny) pobyt na uwięzi.
Hovawart posiada zasadniczo dużą tolerancję w stosunku do dzieci, jednak jego zachowanie zależy zawsze od tego, jakie doświadczenia z dziećmi posiada i jak został wychowany.
Z drugiej strony, również dzieci muszą nauczyć się kontaktów z psami. Należy zwrócić im uwagę na szczególny sposób postrzegania psa oraz jego reakcje na ich zachowanie. Pod każdym względem odradza się, nawet jeśli pies wydaje się uwielbiać dzieci, pozostawiać dzieci i psy bez nadzoru. To, co pies może postrzegać jako coś normalnego i niegroźnego, dla dziecka może mieć nieprzyjemne konsekwencje. Dotyczy to wszystkich psów – dużych i małych.
Jeśli będzie się stosować te zasady, dzieci i hovawarty z pewnością zostaną dobrymi przyjaciółmi.
Walka z dysplazją stawu biodrowego
Na metody hodowlane ogromny wpływ miało rozpoczęcie konsekwentnej walki z dysplazją stawu biodrowego w Stowarzyszeniu Hodowców (RZV) w 1965 roku oraz w byłej NRD w 1968 roku.
RZV znacznie wcześniej niż inne związki hodowlane wydał zakazy hodowli psów dotkniętych nawet lekką dysplazją stawu biodrowego oraz psów mających przodków lub krewnych o nieprzeciętnie wysokim występowaniu tej choroby.
Te rygorystyczne przepisy hodowlane uderzyły w niektórych hodowców, jednak zdrowie hovawartów było również dla nich priorytetem i zastosowali się do tych obostrzeń.
Działania te okazały się skuteczne w porównaniu z innymi popularnymi rasami – wskazuje na to bardzo pozytywna statystyka. Przede wszystkim ekstremalnie niski jest poziom występowania ciężkiej dysplazji stawu biodrowego.
Od pewnego czasu RZV wdraża komputerowy system oceny hodowli, za pomocą którego kierownicy hodowli oraz opiekunowie mogą ocenić szanse i ryzyka planowanego parowania psów. Program zwany Dogbase zawiera dane na temat psów oraz hodowli zrzeszonych w IHF i jest aktualizowany co 3 miesiące.
Ważne daty
w roku 1948
powstaje RZV największy i najlepiej zorganizowany w sowjej strukturze niemiecki klub hovawarta zrzeszony w niemieckim związku kynologicznym VDH
w roku 1972
hovawart zostaje uznany za rasę użytkową, wymagany jest egzamin IPO-1
w roku 1984
powstaje IHF ( Inernational Hovawart Federation ) zrzeszająca kluby rasy z całego świata
Wzorzec
Wzorzec FCI nr 190 z dnia 12.01.1998
Kraj pochodzenia: Niemcy
Przeznaczenie: pies użytkowy
Klasyfikacja FCI: grupa 2 – pinczery, sznaucery, molosy i szwajcarskie psy pasterskie.
sekcja 2 – molosy, psy górskie z certyfikatem użytkowości min. IPO-1.
Wrażenie ogólne: pies użytkowy, średniej wielkości, o długim owłosieniu i mocnej budowie ciała. Różnice między płciami zaznaczają się wyraźnie przede wszystkim w kształcie głowy i budowie ciała.
Najważniejsze proporcje budowy ciała: Długość ciała hovawarta wynosi około 110 do 115% wysokości w kłębie.
Zachowanie i charakter: ceniony pies o wszechstronnej użytkowości. Odznacza się łagodnym, zrównoważonym charakterem, instynktem obronnym i duchem walki. Jest pewny siebie, ma średni temperament oraz bardzo dobry węch. Dzięki harmonijnej budowie ciała oraz szczególnemu przywiązaniu do rodziny jest wspaniałym towarzyszem, stróżem, obrońcą, ratownikiem i psem tropiącym.
Głowa: grzbiet nosa jest prosty i równoległy do zarysu czaszki. Kufa i czaszka są mniej więcej równej długości. Skóra głowy przylega ściśle do czaszki. Mocna głowa odznacza się szeroko wysklepionym czołem.
Stop: wyrażnie zarysowany.
Nos: otwory nosowe są dobrze wykształcone. U odmian czarnej podpalanej i czarnej, nos jest czarny, u blond również czarny- przy czym dopuszczalna jest także pigmentacja zmienna.
Kufa: mocna, patrząc zarówno z boku jak i z góry, lekko zwężająca się.
Uszy: dobrze przylegające.
Zęby/zgryz: pełne, mocne uzębienie o 42 zębach, zgodnie z formułą uzębienia. Zęby ustawione pionowo. Zgryz cęgowy jest dopuszczalny.
Oczy: owalne, ani wyłupiaste, ani głęboko osadzone. Powieki przylegają dokładnie.
Uszy: luźno zwisające trójkątne uszy są osadzone wysoko i w dużym rozstawie, co optycznie poszerza górę czaszki. Ich zaokrąglone czubki sięgają co najmniej kącików warg. W stanie spoczynku przylegają płasko do czaszki, w stanie zwiększonej uwagi mogą być lekko uniesione i skierowane ku przodowi. Ich przednie krawędzie zwisają pionowo mniej więcej pomiędzy oczami a potylicą
Szyja: mocna, średniej długości, skóra podgardla jest napięta.
Grzbiet: prosty i mocny.
Lędzwie: lędźwie mocne i dłuższe od zadu.
Zad: lekko pochyły, o średniej długości.
Klatka piersiowa: szeroka, głęboka i mocna.
Ogon: krzaczasto owłosiony ogon sięga poniżej stawu skokowego, ale nie do ziemi. W zależności od nastroju jest podwinięty wysoko do góry, albo opuszczony.
Przednie łapy
Łopatki: mocne i patrząc z przodu oraz z boku, proste, ustawione pionowo. Partia barków jest dobrze umięśniona. Łopatki są długie, skośnie ustawione ku tyłowi.
Ramiona: długie, przylegające do ciała.
Łokcie: przylegające do klatki piersiowej.
Staw nadgarstka: mocny.
Przedramię: ustawione lekko ukośnie.
Tylne łapy: mocnej budowy i patrząc z tyłu ustawione prosto, pionowo. Tworzą wyraźnie zaznaczony kąt.
Udo i podudzie: bardzo dobrze umięśnione.
Staw skokowy: mocny, nisko osadzony.
Łapy: zaokrąglone, mocne zwarte. Palce tylnych łap są uwypuklone i przylegają do siebie. Wilcze pazury należy usunąć, za wyjątkiem krajów, gdzie jest to prawnie zabronione. Pazury u odmiany czarnej podpalanej oraz czarnej są zabarwione na czarno. U odmiany blond mogą być jaśniejsze. .
Ruch: we wszystkich odmianach chodu hovawart porusza się wydajnie po linii prostej. Jego kłus odznacza się głębokim wykrokiem z tylnych nóg.
Skóra: przylega z reguły ściśle. U psów czarnych podpalanych i czarnych ma odcień niebieskawy, u blond najczęściej różowy.
Szata: gęsty włos jest lekko pofalowany i przylegający, z lekkim podszerstkiem. Jest on dłuższy na piersi, na brzuchu, z tyłu przednich ( pióra ) i tylnych ( portki ) łap oraz na ogonie. Na głowie, na przodzie nóg włos jest krótszy.
Umaszczenie: występuje w trzech maściach – czarnej podpalanej , czarnej oraz blond.
Odmiana czarna podpalana: szata jest czarna i błyszcząca, podpalania są w odcieniu średniego blondu. Rozjaśnienia na głowie zaczynają się poniżej grzbietu nosa i rozkładają się wokół kątów pyska, aż do plamy szyjnej. Plamki nad oczami są dobrze zaznaczone. Podpalanie piersiowe składa się z dwóch plam, które mogą się łączyć. Na kończynach przednich, patrząc z boku, rozjaśnienia rozkładają się od palców do mniej więcej połowy stopy i przebiegają na tyle nogi do wysokości łokcia. Na tylnych kończynach, patrząc z boku, podpalanie jest widoczne jako szeroki pas poniżej stawu skokowego, natomiast powyżej przechodzi ono w wąski pasek, sięgający z przodu tylnej nogi do pachwiny. Również poniżej nasady ogona widoczne jest podpalanie. Rozjaśnienia są we wszystkich miejscach wyraźnie ograniczone. Pojedyncze małe plami na piersi oraz nieliczne białe włosy na palcach i końcu ogona są dopuszczalne. Pigmentacja powiek, warg i poduszek łap jest czarna.
Odmiana czarna: szata jest czarna i błyszcząca. Dopuszczalne są małe plamki na piersi i nieliczne białe włosy na palcach i końcu ogona. Pigmentacja powiek, warg i poduszek łap jest czarna.
Odmiana blond: szata w kolorze średni blond, lśniąca, rozjaśniająca się ku brzuchowi i na kończynach. Dopuszczalne są małe białe plamy na piersi oraz pojedyncze białe włosy na czubkach palców i końcu ogona. Pigmentacja powiek, warg i poduszek łap jest czarna.
Wysokość w kłębie
Pies: 63-70 cm, suka: 58-65cm
Dyskwalifikujące wady: Każde odstępstwo od wyżej opisanych cech musi być uznane za wadę, którą należy oceniać w zależności stopnia odstępstwa.
Wady
Wygląd ogólny: psy w fenotypie nie odpowiadające standardowi rasy, samce o mocnych cechach suczych, suki o mocnych cechach samczych.
Proporcje: mocne odchylenia w proporcjach ciała.
Zachowanie i charakter: psy agresywne, bojaźliwe, wykazujące niepożądaną reakcję na strzał, letargiczne.
Głowa: brakujący stop, niebieskie oko, „wilcze oko”, uszy stojące, ciężkie, w kształcie róży lub odstające, przodozgryz, tyłozgryz, zgryz naprzemienny, brak więcej niż dwóch zębów spośród czterech P1 = przedtrzonowy 1 lub dwóch z dwóch M3 = trzonowy 3, lub brak innego zęba.
Szyja: wyraźne podgardle, luźna skóra na gardle.
Tułów: łękowaty, karpiowaty grzbiet, wąska lub beczkowata klatka piersiowa, anomalia ogona, skrócony ogon, zakręcony ogon.
Kończyny: przesadnie mocne tylne nogi.
Budowa włosa: kręcony włos (tworzący zamknięte loki).
Umaszczenie (ogólnie): kolory, które nie zostały opisane we wzorcu, np. niebiesko – szary, wilczasty, brązowy, biały, blond z brunatnym nalotem lub ze znaczeniami występującymi w miejscach nieujętych we wzorcu. Nieliczne białe włosy na wewnętrznej stronie ud nie prowadzą do wykluczenia z hodowli.
Psy czarne podpalane: szare lub brązowe plamy poza znaczeniami, podszerstek inny niż czarny, szare lub białe znaczenia.
Psy czarne: szare lub brązowe plamy, podszerstek inny niż czarny.
Psy blond: nieliczne białe włosy na grzbiecie nosa nie prowadzą do wykluczenia z hodowli, kolor przechodzący w rudy bez rozjaśnień, kolor biało – złoty, także na uszach, wyraźne białe znaczenia, ciemne plamy lub ciemna maska.
Wielkość: poniżej wymiarów podanych we wzorcu, wzrost większy niż 3 cm powyżej górnej granicy wzorca. Uwaga – psy muszą mieć dwa, normalnie rozwinięte jądra, w pełni usytuowane w mosznie.
Tłumaczenie z języka niemieckiego H.Stanke – zródło: Rassezuchtverein fur Hovawart Hunde e.V.
